سوله چیست و سوله سازی در مشهد
سوله سازه‌ای فلزی با سقف شیبدار است که بر اساس محاسبات فنی خاص طراحی و ساخته می‌شود. سوله هایی که در ایران ساخته می شوند معمولاً در سه نوع سوله خرپایی، سوله تیر ورقی و سوله یو بی ام هستند. سوله برای مواردی مانند سوله کشتارگاهی، سوله دامداری، سوله ورزشی، سوله صنعتی و … کاربرد دارد اصولا از این سازه های فلزی در صنایع و بخش های تولیدی یا به عنوان کارگاه و انبار استفاده می شود.
اینکه سوله چیست یک سوال ساده ولی کلی است و نیاز به توضیح خاصی ندارد و به طور کلی می گوییم که یک سازه فلزی بسیار بزرگ با کاربرد صنعتی و سقف شیبدار است در ادامه درباره اینکه سوله چیست و چه کاربردی دارد، انواع سوله و اجزای تشکیل دهنده سوله توضیحاتی ارائه داده ایم. در ویدیوی زیر مراحل ساخت سوله استاندارد را مشاهده می کنید که با نرم افزار SOLIDWORKS طراحی می شود.
سوله چیست؟
به‌طورکلی برای اینکه بدانیم سوله چیست، سوله یک پروژه مناسب و مفید عمرانی برای انواع فعالیت‌های کشاورزی، صنعتی بهره‌گیری به‌عنوان انبار و آشیانه است. گستره مشتریان این‌گونه سازه‌ها در دنیا و حتی ایران فراتر از چیزی است که فکرش را می‌کنید. پیش از هر چیزی نخست گذری خواهیم داشت بر تاریخچه و نحوه پیدایش سوله‌ها و این که چگونه این ایده به ذهن انسان رسید که ساختمانی بدون ستون را بسازد؟
اصلاً چطور می‌شود یک ساختمان در شرایط مختلف جغرافیایی، گرانشی و کششی بدون استفاده از ستون روی پای خود ایستاده و در اثر زلزله دچار فرسایش و فروریزی نشود سپس کاربرد سوله را بررسی می کنیم و نهایت به این موضوع می پردازیم که انواع سوله کدام است و از چه قطعاتی تشکیل شده، پس تا انتها با اعتماد سازه همراه باشید.
همان گونه که می‌دانید برای انجام هر کار، ابتدا می‌بایست با اصول و روش صحیح انجام آن آشنا شوید. تا پس از آن بتوانید یا کار اصولی با رعایت تمامی قواعد و استاندادر‌های لازم انجام دهید. از آنجایی که سوله یکی از سازه‌های پرکاربرد در تمامی بخش‌ها و صنایع به شمار می‌رود، آشنایی با شیوه ساخت سوله استاندارد از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا هر چه کیفیت ساخت سوله بالاتر باشد، به طبع سازه احداث شده به استانداردهای وضع شده نزدیک‌تر بوده و متناسب با نوع کاربری و حجم استفاده از آن است. سوله ای اضولی و استاندارد است که از ویژگی های زیر تبعیت کند:
- منطبق با اصول مهندسی
- بیشترین تطابق با قوانین محلی و ملی
- دارای ابعاد و اندازه های استاندارد و اصولی مشخص
- منطبق با طراحی مهندسین سوله سازی
- دارای مقاومت و استحکام کافی
- دارای ابعاد درست و دقیق
- و…
موارد مذکور تنها گوشه ای از ویژگی های یک سوله استاندارد است مقوله سوله سازی به قدری وسیع و گسترده و البته تخصصی است که توجه به تمام نکات و جزئیات الزامیست.
انواع سوله بر اساس کاربرد سوله
سوله ها ابتدا به عنوان فضاهایی برای ذخیره سازی در کنار صنایع و و کسب و کارها یا در کنار کارخانجات به عنوان مکانی برای نگهداری تجهیزات و وسایل کاربرد داشتند اما رفته رفته به دلیل ماهیتشان محبوب شدند و امروزه تنوع کاربری پیدا کرده و در صنایع و مشاغل مختلف کارایی دارند. اینکه برای پوشش کدام نیاز اقدام به ساخت سوله می کنیم می تواند شرایط متفاوتی را رقم بزند مثلا یک سوله کارگاهی با یک سوله ورزشی ممکن است که در پایه تشابهاتی داشته باشد اما در کارایی و جزئیات کاملا متفاوت هستند.
البته کاربرد سوله را می توان در موارد دیگری نیز بیان کرد که در ادامه مقاله سوله چیست توضیح داده ایم، پس قبل از هر چیز باید یک نیازسنجی کلی برای ساخت و اجرای سوله در نظر گرفته شود. در ادامه به رایج ترین سوله هایی اشاره می کنیم که این روزها تقاضای ساخت و اجرای آن ها بیش از پیش رونق یافته به عنوان مثال:
- سوله کشتارگاهی (محل ذبح دام و طیور)
- سوله دامداری (پرورش دام)
- مرغداری (پرورش طیور)
- سوله ورزشی (سالن مسابقات یا سالن ورزشگاه)
- سوله صنعتی
- سوله انبار
- سوله کاراگاهی
- و…
و صدها نوع سوله دیگر که با توجه به نوع کاربردی مد نظر طراحی واجرا می شوند.
سوله کشتارگاهی
سوله کشتارگاهی یک مکان مناسب برای انجام ذبح اسلامی و بهداشتی دام و طیور است. در گذشته این کار در همان محل قصابی و محل نگهداری دام صورت می‌گرفته است. همراه با پیشرفت تکنولوژی و بهره‌مندی از علم روز دنیا موجب شده تا تجهیزات و دستگاه‌های مناسب برای الزامات ذبح شرعی بسته به نوع دام به‌کاربرده شود.
مثلا سوله های دام و طیور یا مرغداری که جهت پرورش انواع دام و طیور با ذبح آن ها طراحی می شوند قابلیت اجرایی با ظرفیت های متنوعی را دارند. اصولا در طراحی چنین سوله هایی ارتفاع سقف نسبت به سایر سوله ها کمتر و البته براساس نظر مهندس طراح و همچنین نیاز سفارش دهنده، در کنار طراحی سالن اصلی فضاهای جانبی نیز در نظر گرفته می شود.
با توجه به اینکه انسان‌ها بیشترین مصرف‌کننده گوشت دامی هستند، نیاز تأمین سلامت محصولات در محیطی بهداشتی و سالم قابل‌انتظار است. برای همین موضوع باید تمامی مسائل از لحاظ فنی، بهداشتی، شرعی و تکنولوژی در تولید این فرآورده‌های دامی در نظر گرفته شود. سوله کشتارگاهی محلی بهداشتی و مناسب برای انجام فرآیند‌های طبق موازین شرعی و اسلامی ساخته شده و باید مورد تأیید سازمان بهداشت قرار گیرد.
سوله دامداری
تأمین گوشت و فراورده‌های دامی به عنوان یکی از نیازهای اساسی بشر نیاز به مراقبت و نگهداری دام در محیطی کاملاً بهداشتی و سالم دارد. سوله دامداری یک مکان مناسب برای نگهداری دام و حیوانات است. سوله سبک و سوله تیرورقی دو نوع مناسب از سازه هستند که برای مراقبت از دام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
با وارد شدن سوله ها به صنعت دامداری و رعایت اصولی و طراحی ساخت آن‌ها، دامداری بیشتر از قبل رونق گرفت. در حالت کلی برای ساخت سوله دامداری بیشتر از نوع سوله سبک به روش UBM استفاده می‌شود. متریال به کار رفته در این روش از جنس فولاد گالوانیزه، خود نگه‌دار بدون نیاز به اسکلت‌بندی یعنی تیر و ستون است.
سوله کشاورزی
این نوع سوله ها همانطور که از نامش پیداست، برای نگهداری ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی کارایی دارند در حقیقت وجود سوله کشاورزی بستری را برای سهولت کار کشاورزان فراهم می کند. بدین شکل تمام نیازهای یک کشاورز و دغدغه های وی از بابت تامین تجهیزات و نگهداری آن در تمام فصل رفع می شود.
در این سوله ها علاوه بر نگهداری تجهیزات مرتبط با کشاورزی می توان محصولات برداشت شده یا حتی غذای دام را نیز انبار کرد که در صورت درخواست سفارش دهنده باید فضای جانبی برای این مساله در نظر گرفته شود.
سوله آشیانه هواپیما
گاها از سوله به عنوان آشیانه هواپیما یا محل استقرار آن بهره گرفته می شود این آشیانه می تواند به صورت دائم یا موقت مستقر شود. طراحی آشیانه هواپیما با توجه به بودجه و فضای مورد نظر می تواند متغیر باشد.
سوله انبار کارخانه یا معادن
سوله های صنعتی یک راه حل سریع و ساده و البته ارزان برای نگهداری تجهیزات و البته تولیدات یک معدن یا کارخانه هستند. بدین ترتیب با طراحی سوله ای نزدیک به محیط کاری، می توان محصولات استخراج شده از معادن و یا تولیدات کارخانه را ذخیره و انبار کرد.
سوله ورزشی
سوله‌های ورزشی یکی از انواع سوله هستند که برای ساخت مجموعههای ورزشی از جمله سالن‌های ورزشی، سالن‌های بدنسازی و… کاربرد دارد در ساخت سالن‌های ورزشی امروزه دیگه از مصالح پُرهزینه و سنگین استفاده نمی‌شود بلکه هدف اصلی این است که از هزینه‌ها کاسته شود و ایمنی سازه بالا برود. این سوله ها چند منظوره هستند و اصولا در شهرها ساخته می شود علاوه بر اهداف ورزشیف به عنوان محل برگزاری رویدادها یا سالن مسابقات نیز کاربرد دارند. جزئیات در ساخت سوله ورزشی بسیار زیاد است به همین دلیل برای شفارش حتما به طراح خبره و تیم های با تجربه مراجعه کنید.
به طور کلی، یکی از سازه‌های محبوب برای ساخت سالن ورزشی استفاده از سوله است که باید توسط یک شرکت متخصص و افراد باتجربه انجام شود. سوله ورزشی معمولاً به صورت سوله سبک و سوله پیش ساخته انجام می شود.
سوله صنعتی
سوله صنعتی معمولاً در ساختمان‌های صنعتی و کشاورزی مانند کارخانه‌ها، انبار‌ها، سالن‌های ورزشی، فروشگاه‌ها و … استفاده می‌شود. سوله صنعتی یکی از انواع رایج سوله‌هاست که برای کاربردهای خاص استفاده می‌شود. صنعتی به انگلیسی industrial shed نامیده می‌شود و از نظر طراحی با سایر سازه‌ها متفاوت است. در این مقاله می‌خواهیم در مورد این سوله صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
سوله‌های صنعتی، همانطور که از نام آن‌ها پیداست، دارای کاربردهای صنعتی هستند و طراحی خاص و منحصر بفردی دارند. به دلیل کاربرد صنعتی، قاب‌های این نوع سوله، متفاوت بوده و دارای شیب هستند. یکی دیگر از تفاوت‌های سوله صنعتی با سایر سوله‌ها این است که دهانه این سازه نسبت به سایر سازه‌ها بزرگتر است.
در ساخت سوله های صنعتی شرایط اقلیمی منطقه مورد بررسی قرار می گیرد و براساس آب و هوا و شرایط جوی و اقلیمی طرح و البته مصالح اجرای سوله متفاوت خواهد بود مابقی مراحل ساخت و اجرا بر اساس اصول و ضوابط مهندسی و با نظارت کامل مهندسین سوله سازی اجرا می شود.
سوله های کاراگاهی و تولیدی
اصولا کارخانجات و کارگاه های تولیدات دور از مناطق مسکونی و در شهرک های صنعتی مخصوص احداث می شوند در مراکز تولیدی سوله می تواند به عنوان کارگاه یا انبار مورد استفاده قرار گیرد و البته متناسب با نوع کاربری آن باید طرحی همراه با جزئیات پیاده سازی شود تا به نیاز کارفرما پاسخ جامع داده شود. از انجایی که اجرای چنین سوله هایی از احداث ساختمان کم هزینه تر است می تواند راهکاری مقرون به صرفه و البته امروزی برای پیاده سازی یک کارگاه باشد و چه بسار که در چنین محیطی شرایط اقلیمی و جوی مد نظر قرار گرفته و همچنین اصول اولیه ایمنی نیز رعایت می شود.
انواع روش‌های ساخت سوله
به‌طورکلی سه روش عمده برای ساخت انواع سوله وجود دارد. در ایران نیز شما بیش از این سه‌راه نمی‌توانید تکنیک‌ها و راهکارهای دیگری را برای این امر انتخاب کنید. با توجه به کاربرد سوله می توان به شکل متفاوتی ساخته شود. سه نوع اصلی عبارتند از:
- سوله خرپایی
- سوله تیرورقی
- سوله یو بی ام (UBM)
مسئله اول ساخت انواع سوله به‌صورت خرپایی می‌باشد. در واقع این مدل به نام‌های سبک، سوله سبک قوسی و همین‌طور HHS یا همان اچ اچ اس نیز شناخته می‌شود. مدل دیگر سوله UBM می‌باشد. پس از آن‌یکی از پراستفاده‌ترین روش‌ها سوله تیر ورقی می‌باشد.
به این تکنیک ساخت سوله ساز سنتی و سوله سازی سنگین نیز گفته می‌شود. در برخی شرایط سوله‌های دست‌دوم نیز پاسخگوی نیاز مشتریان خواهند بود. قطعاً این سبک ساخت به‌خودی‌خود خاص نیست. یعنی ممکن است هرکدام از روش‌های بالا به همین تکنیک مورداستفاده مجدد قرار بگیرند. در ادامه به توضیحات هریک از سوله های نامبرده در بالا، پرداخته ایم.
سوله خرپایی
یکی از تکنیک‌ها و روش‌های محبوب ساخت انواع مدل سوله خرپایی می‌باشد. هزینه ساخت به روش‌های دیگر بالا بوده و همین‌طور حمل‌ونقل و نصب آن‌ها عموماً سخت است. به همین دلیل مدل خرپایی بیش‌ازپیش جای خود را در دل صنعت گران پیدا کرده است. در این وضعیت سوله‌های خرپایی عموماً سبک‌وزن هستند. مقاومت آن‌ها نیز بالاست.
پس دیگر حرفی باقی نمی‌ماند؟ خیر این‌طور نیست. متأسفانه شیوه ساخت و طراحی این سوله‌ها کمی سخت است و بسیاری از افراد در ایران حتی ترجیح می‌دهند باتوجه‌به این‌همه مزایا قید آن را بزنند. از سوله‌های خرپایی در استخرها، کارخانجات، اسکان‌های سریع و اضطراری به طور مثال نمایشگاه‌ها و صد البته خطوط تولید کارخانجات بزرگ و گاوداری‌ها استفاده می‌شود.
باز هم سوله‌های خرپایی طبقه‌بندی منحصر به خود را دارند. مسئله استفاده آن‌ها در حالات و استانداردهای مختلف است. خرپای تجاری که در ساخت فروشگاه‌ها، مراکز خرید و نمایشگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود. مدل بعدی برای ساختمان‌ها و سازه‌های زراعی و پرورشی مناسب است. در شرایطی که قصد اسکان عمومی باشد قطعاً سازه‌های مسکونی و خرپایی یک گزینه بی‌نظیر و پرفروش هستند.
خرپای شاه تیر، شیروانی و کف سازه نیز از جمله نمونه‌های دیگر هستند که کم تر مورداستفاده قرار می‌گیرند. سوله‌های خرپایی دارای ۷ بخش اصلی هستند.
کاربرد سوله خرپایی
از سوله‌های خرپایی در ساخت انواع کارگاه‌های صنعتی، سالن های تولید، انبارهای کوچک و بزرگ، سالن های ورزشی، سالن های نمایشگاهی، سالن های طبقاتی و پل های عابرپیاده استفاده می‌شود. ضمن این که برای ساخت کارگاه‌هایی که در مسیرهای صعب‌العبور اجرا می‌شوند. امکان فراهم‌کردن مصالح و تجهیزات مکانیکی وجود ندارد. در نتیجه نصب سوله‌های خرپایی یک شیوه آسان، مطمئن و فوری است.
مزایا و معایب سوله خرپایی
البته که کمی متریال ساخت سوله در ایران با دیگر کشورها متفاوت است. به‌طورکلی سوله خرپایی محدودیت دهانه و ارتفاع ندارد. مقاومت آن در برابر شرایط مختلف بالاست و در حالت دهانه ۱۰۰ متر بدون نیاز به ستون به‌راحتی ایجاد می‌شود. شما می‌توانید پس از استفاده این سوله را به‌صورت یک پازل از هم جدا کرده، به فروش رسانده و یا این که در دیگر موارد استفاده کنید. به‌طورکلی معایب خاصی برای این روش سوله سازی در علم مهندسی و راه ساختمان مطرح نشده است. اما به‌هرحال ممکن است در کاربردهای مختلف بر آن نقدی وارد شود.
سوله تیر ورقی
سوله تیرورقی در واقع از تیر ورقه‌هایی با جنس فولاد یا همان ورق‌های سیاه ساخته می‌شوند. البته از ورق سیاه در صنعت و ماشین‌سازی نیز بهره گرفته شده و به‌طورکلی این روش ساخت یکی از قدیمی‌ترین‌ها بخصوص در اروپا و ایران است. باتوجه‌به تغییرات استانداردی و مجوزی که برای راه‌اندازی سوله‌ها در نظر گرفته می‌شود این روش هم محبوبیت کمتری دارد و هم کم تر مورداستفاده قرار میگیرد. در ادامه ویدیوی تفاوت سوله خرپایی و سوله تیرورقی را مشاهده می کنید:
نحوه ساخت آن‌ها به این صورت بوده که ورق‌های سیاه‌برش خورده و سپس در بخشی که لازم است و وسعتی که کارفرما سفارش می‌دهد به یکدیگر جوش می‌خورند. پس از آن قابل‌ها و ستون‌ها جوش داده شده و پروژه به محل موردنظر منتقل خواهد شد.
در ادامه بخش‌ها و سکشن‌های آن به‌وسیله سیستم جوش یا پیچ‌ومهره به یکدیگر متصل می‌شوند. در واقع روش اجرایی چیزی شبیه به همان سوله‌های قبلی است. اما چون مواد اولیه کاملاً متفاوت است. به همین علت نام سوله تیر ورقی برای آن در نظر گرفته شده است. یکی از اصلی‌ترین معایب در مورد این سوله‌ها بالارفتن وزن و ضخامت در حالتی بود که شما می‌خواهید دهانه را بالاتر ببرید.
کاربرد سوله تیرورقی
برخلاف دیگر سوله ها که کاربردهای زیادی دارند، این نوع سوله به دلیل محدودیت در دهانه سوله قابل استفاده در هر صنعت و مکانی نیست. به عنوان مثال از این سوله فقط می توان از آشیانه های هواپیما، سوله های کشاورزی و مرغداری استفاده کرد.
مزایا و معایب سوله تیر ورقی
ضمن این که در ساخت سوله با استفاده از این روش شما محدوده ارتفاع ۷۰ متری دارید. اما از نظر علم مهندسی عمران این ارتفاع و ساخت آن با استفاده از تیر ورق خطرناک است. از طرفی هزینه زیادی نیز برای شما به همراه خواهد داشت. معمولاً حداکثر اندازه‌ای که برای دهانه سوله‌ها در این حالت در نظر گرفته می‌شود ۶۰ متر بدون ستون می‌باشد. در این وضعیت هم سازه گران شده و هم امنیت خیلی خوبی ندارد. پس عقل سلیم حکم می‌کند که برای دهانه بزرگتر از این شیوه استفاده نشود.
اما شما در حالت استفاده‌ای محدودتر (از نظر وسعت دهانه) و دهانه‌های کوچک‌تر می‌توانید از سوله‌های تیر ورقی استفاده کنید. راه‌اندازی سریع از جمله اصلی‌ترین مزیت‌های این روش است. مقاومت و استحکام در این روش نسبت به سوله‌های خرپا به‌مراتب کم تر است. سنگین بودن ورق‌ها در این نوع سازه نیز دردسر حمل آن‌ها را دوچندان می‌کند.
سوله یو بی ام (UBM)
یکی دیگر از روش‌های ساخت سوله یو بی ام نام دارد. در آن از ورق فولاد گالوانیزه استفاده می‌شود و این کار با استفاده از نورد سرد در کارخانه‌های ذوب‌آهن انجام خواهد شد. در واقع ورق‌های گالوانیزه در پروژه به پانل‌های قوس‌دار تبدیل شده و در نهایت مطابق نیاز و وسعتی که کارفرما مشخص می‌کند در کنار هم به‌صورت پیوسته قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که در این روش ساخت پانل‌ها توسط دستگاه‌های یو بی ام به‌صورت دقیق و در حد دقت میلیمتری تولید شده و پس از آن در ساخت سوله‌های مدرن به کار گرفته می‌شود.
به‌طورکلی یکی از محبوب‌ترین، ارزان‌ترین و سریع‌ترین روش‌های ساخت سوله در ایران و دنیا UBM می‌باشد. از سوله‌های یو بی ام می‌توانید در هر شرایطی استفاده کنید ساخت سوله ورزشی، انبارهای مواد غذایی و کالاهای اساسی، انواع نمایشگاه‌ها، سالن‌های اداری و تالارها و … .
امروزه در صنعت سوله سازی روش های مرسوم و قدیمی پاسخگوی نیاز سفارش دهندگان نیست و می بایست همگام با پیشرفت علم و تکنولوژی گام برداشت قیمت اجرایی و همچنین سرعت ساخت سوله دو مقوله بسیار مهم برای سفارش دهنده هستند چنانچه در سوله سازی از روش های نوین بهره گرفته نشود نمی توان به این مهم دست یافت. سرعت ساخت سوله در این روش مدرن چندین برابر می شود و از طرفی هزینه ها تا حد زیادی کاهش می باید. سازه هایی سبک و مقرون به صرفه، چه چیزی از این بهتر؟!
کاربرد سوله یو بی ام
از سوله های یو بی ام در محیط هایی که مساحت بزرگ تری دارند استفاده می شود. به عنوان مثال مورزشگاه ورزشگاه های فوتبال، سالن های همایش مانند سینما و تئاتر، مراکز تجاری و پاساژ ها، برخی از مناطق مسکونی و پارکنینگ های بزرگ.
مزایا و معایب سوله یو بی ام ubm
از اصلی‌ترین مزایای این روش ساخت سوله می‌توان به مقاومت بالا در برابر باد، زلزله و تحمل وزن اشاره کرد. بخصوص در مناطقی از کشور مثل فیروزکوه و دماوند که میزان بارش برف بسیار است. این سوله عایق خوبی در برابر گرما و سرما بوده و نسبت به دیگر روش‌ها سوله سازی مدرن تر بوده و راه‌اندازی‌اش در ایران (به دلیل وجود مصالح) آسان است.
مانند هر روش دیگری ساخت سوله‌های یو بی ام نیز مزایا و معایب مختص به خود را خواهد داشت. در واقع یکی از اصلی‌ترین مشکلات با سوله‌های یو بی ام منحنی‌ها و قوس‌هایی است که در طراحی و متریال آن استفاده می‌شود. عایق پلی‌اورتان جذب بوی بالایی خواهد داشت. پس اگر قصد شما راه‌اندازی یک شرکت مواد غذایی، مرغداری، گاوداری و … است. قطعاً باید به فکر یک ترکیب دیگر باشید.
تمامی بخش‌ها و اجزا در این سازه‌ها به یکدیگر متصل هستند. در نتیجه شما امکان جابه‌جایی آن را ندارید. در واقع یکی از مهم‌ترین فاکتورها در مورد سوله این است که بتوانید پس از استفاده قطعات سوله را جدا کرده و یا این که بفروشید. پلی‌اورتان مجوز وزارت بهداشت را برای راه‌اندازی مراکز درمانی و بیمارستان‌های صحرایی نمی‌گیرد. در نتیجه به فکر روش دیگری باشید. همین‌طور در نهایت و به‌عنوان تیر خلاص سازمان نظام مهندسی خیلی سخت و با وسواس بیش از حد به این روش ساخت مجوز می‌دهد.
ساخت سوله با روش UBM یکی از ارزان‌ترین و سریع‌ترین‌هاست. یعنی شما دو پیشی نیاز در ساخت سوله را در این حالت ساخت می‌توانید به دست آورید. از یک‌سوی دیگر در بیش از هشتاد کشور دنیا یکی از مرسوم‌ترین روش‌های سوله سازی استفاده از سیستم یو بی ام است. در اروپا و امریکا برای ساخت سازه‌های تجاری، صنعتی، کشاورزی، ورزشی و همین‌طور نظامی به‌کارگیری یو بی ام یک تکنیک محبوب است.
انواع سوله بر اساس وزن
یسوله ها براساس وزن به دو دسته:
- سوله سبک
- سوله سنگین
تقسیم می شوند.
۱. سوله سبک
در سازه های صنعتی اغلب از سوله سبک استفاده می شود که معمولا از نوع خرپاییِ دو بعدی و سه بعدی هستند. سوله های سبک کاربرد بیشتری نسبت به سوله سنگین دارند و معمولاً می توان در همه جا از آن ها استفاده کرد. معملا در سردخانه ها و گاورداری ها و مراکز صنعتی از سوله سبک استفاده می شود. به سوله سبک، سوله سبک خرپایی نیز گفته می شود.
از آنجایی که این سوله ها به روش های جدید مهندسی طراحی می شوند، از پروفیل چهارگوش اس تی ۷ (ST37) تشکیل می شوند و استقامت بالایی دارند. در سوله سبک مصرف فلز فولاد کمتر می شود و به همین دلیل دارای قیمت پایین تری است برهمین اساس است که وزن و قیمت پایین تری دارد.
ویژگی های سوله سبک
همانطور که گفته شد سوله های سبک مقرون به صرفه و البته دارای وزن پایینی هستند به همین دلیل جابجایی آن ها نسبت به انواع دیگر سوله ها، بسیار راحت است از طرفی نیازی به زیرسازی ندارند از همین رو همه فرایند ساخت و اجرای سوله بسیار ساده تر می شود در زیر تنها برخی از ویژگی هایی که سوله های سبک را محبوب کرده را لیست کرده ایم:
- کاهش زمان اجرای پروژه سوله سازی: از آنجایی که زیرساخت اجرای سوله های سبک با سوله های معمولی متفاوت است، زمان عملات سوله سازی به طرز چشمگیر یکاهش می باید نصب و اجرای سوله های سبک در مدت زمان اندک امکان پذیر است پس کسانیکه در این امر تعجیل دارند یا تمایل دارند به صورت سریع و موقت سوله ای دراختیار داشته باشند می توانند به اجرای سوله سبک فکر کنند.
- کاهش هزینه های ساخت و اجرا: حذف برخی مراحل در ساخت و اجرا منجر به پایین آمدن هزینه های عملیاتی می شود و می توان در زمان و البته هزینه ها صرفه جویی کرد. از طرفی از لحاظ قیمت سوله های معمولی به هیچ وجه قابل رقابت با سوله های سوله نیستند!
- مقاومت بالا در برابر نیروهای گرانشی زمین: سوله های سبک وزن پایین و ساختار منحصر بفردی دارند برای همین در برابر زلزله مقاومت خوبی از خود نشان می دهند.
- قابل حمل و سهولت در جایجایی: سوله های سبک وزن پایینی دارند پس جایجایی ان ها بسیار راحت استاز طرفی امکان مونتاژ و استقرار در محل مورد نظر را دارند.
۲. سوله سنگین
سوله سنگین به دو دسته بتنی و فلزی تقسیم می شود که که زمان اجرای سوله سنگین فلزی سریع تر از سوله سنگین بتنی است. زیرا در نوع بتنی حدود ۱۴ روز نیاز است تا بتن آماده شود. اما در نوع فلزی پس از آماده شدسن فونداسیون سوله می توان ستون ها و رفترهای سقفی و … را روی سوله سوار کرد. اما به لحاظ قیمت، سوله فلزی قیمت بیشتری دارد زیرا از فولاد تشکیل می شود که قیمت فولاد در بازار ایران بسیار بالاست؛ به همین دلیل اکثر افراد به سراغ سوله سنگین بتنی می روند. در سوله سنگین برای مقاومت بالا از قطعه های تیرورقتی استفاده می شود تا استقامت بیشتر شود.
تفاوت سوله سبک و سنگین
سوله سبک از پروفیل‌های لوله ساخته شده و به همین دلیل وزن آن‌ها نسبت به دیگر روش‌ها کم تر است. در مقابل مقاومت این سوله پایین نیست. البته سوله‌های سبک با روش‌های خرپایی، یو بی ام و مدل‌های چادری و… ساخته شوند.
اما معایب سوله سبک بیشتر در زمینه هزینه ساخت سوله در ابعاد خاص و محدود است. ضمن این که گاهی استفاده از متریال‌های سبک و مقاوم می‌تواند موجب بروز ضررهای مالی برای مدیر پروژه شود پس به سراغ آن نمی‌رود. از سوله‌های سبک در ساخت انواع سالن‌های نمایشگاه، نمایش، صنعتی، کشاورزی، کارگاه، انبار، سردخانه، شهربازی، آشیانه نظامی و تالارهای پذیرایی استفاده می‌شود.
در مقابل سوله سنگین شامل تیر بزرگ و ورقه‌های فولادی با ضخامت‌های مشخص هستند. در ابعاد بسیار بزرگتر معمولاً از تیرآهن‌ها استفاده خواهد شد. در واقع سوله‌های تیر ورقی یکی از مدل‌های سنگین به‌حساب می‌آیند و در کاربردهای صنعتی مورداستفاده قرار می‌گیرند. فضایی که سوله‌های سنگین به کار می‌گیرند کم تر است. قابلیت جابه‌جایی ان ها آسان‌تر بوده و همین‌طور شما می‌توانید به‌صورت طبقه‌ای سوله‌های بزرگ‌تری را احداث کنید. امکان نصب این سوله در شرایطی که باد و برف شدید است وجود دارد. نصب مونتاژ آن‌ها نیز آسان است.
عوامل تأثیرگذار بر وزن سوله سبک و سوله سنگین
دو فاکتور کلی وجود دارد که موجب می‌شود وزن سوله تغییر کند. نخستین که پوشش سقف سوله از چه ترکیبی باشد. برای این کار از ورق‌های آلوزینک و گالوانیزه در کنار ورق‌های گالوانیزه استفاده می‌شود. در شرایطی که چنین مصالحی در دسترس نباشد. اجر و سیمان نیز کاربرد دارد. ضمن این که بخش اصلی و حصار دور فضای شما که همان بخش اصلی سوله است نیز ممکن است از گالوانیزه و یا ورق‌های برش خورده باشد.
نحوه محاسبه هزینه اجرای سوله
نحوه محاسبه وزن سوله فلزی
حالا که با انواع سوله آشنا شدید شاید برایتان جذاب باشد که اولین بار کجا و کی از سوله استفاده شد و چه زمانی در ایران مرسوم شد. در ادامه به تاریخچه سوله در دنیا و البته ایران خواهیم پرداخت.
تاریخچه سوله
انقلاب صنعتی در حدود سال‌های ۱۷۶۰ تا ۱۸۴۰ در کشورهای اروپایی رخ داد. در واقع اتوماسیون، بهره‌گیری از سیستم‌ها مکانیزه ماشینی مانند قطار و دیگ‌های بخار باعث شد که انسان‌ها نیاز به فضاهای بزرگتر و گسترده‌تر برای انجام فعالیت‌های اقتصادی، نظامی داشته باشند. ازاین‌رو ایده، خلق فضاهایی به نام سوله بود. در واقع انقلاب صنعتی در انگلستان به‌عنوان یکی از پیشتازان در این صنعت در زمینه‌های بافندگی، زغال‌سنگ و همین‌طور ذوب‌آهن صورت پذیرفت. در ادامه به:
- تاریخچه سوله در دنیا
- تاریخچه سوله در ایران
می پردازیم.
تاریخچه سوله در دنیا
تاریخچه سوله در دنیا از این زمان شکل گرفت که قطعاً نیاز به سوله در این بخش‌ها به‌عنوان جایگزین ساخت انواع سرپناه‌های سنتی کار خود را آغاز کرد. سوله صنعتی در واقع اولین ایده‌ای بود که صاحبان تجارت‌های بزرگ از آن استقبال کردند. نخست، قانع کردن افراد برای این مسئله که سوله‌ها می‌توانند مقاومتی درست مانند سازه‌های بتنی داشته باشند کمی سخت بود. چون تا آن زمان رسم نبود که یک سازه بدون ستون و خرپا ساخته شود.
در نتیجه خیلی زود یکی از شرکت‌های بزرگ فعال در دوره انقلاب صنعتی دست به این ریسک زد و پس ساخت آن را به مرحله اجرای سوله رساند. به لطف تبلیغات مثبتی که در این زمینه شد، سوله‌ها خیلی زود جای انبارهای بزرگ که سال‌ها برای ساخت آن‌ها زمان لازم بود را گرفتند. از یک‌سوی دیگر شما به‌عنوان یک صنعت گر فضا و ارتفاع بالاتری می‌توانید در سوله‌ها داشته باشید. این برای مراکز باربری و همین‌طور کارخانه‌هایی که قطعات غول‌پیکر تولید می‌کنند یک گزینه ویژه است.
تاریخچه سوله در ایران
تاریخچه سوله در ایران عمر کوتاهی ندارد. بیش از ۸۰ سال است که با استفاده از اتصالات اسکلت فلزی و طبق روش‌های جوشکاری و پیچ و همه از سوله‌ها استفاده می‌شود. در همان ابتدای کار استفاده از سیستم‌های جوش برای این کار رواج داشت.
اما متأسفانه به دلیل پروژه‌های ناموفق کم‌کم ایرانیان از ساخت سوله کناره کشیده بودند. پس از گذشت حدود ۳ سال دوباره یک ایده جدید وارد بازار سوله‌ها شد. در واقع اروپایی‌ها در همان ابتدای کار خیلی زود جایگزینی مناسب برای جوشکاری پیدا کرده بودند و آن هم پیچ کردن بست‌ها و بخش‌های مختلف به یکدیگر بود. کیفیت جوش در محل نصب به‌مراتب پایین‌تر از کارخانه است.
به‌هرحال شما نمی‌توانید آزادی عمل داشته باشید. می‌دانیم که سوله‌ها معمولاً ارتفاع زیادی دارند. در نتیجه اتفاقی که رخ می‌دهد این است که جوشکار اگر بخواهد کمی دقیق‌تر عمل کند با دردسرهای گوناگونی مواجه می‌شود. در حوادث طبیعی و رخدادهای زیست‌محیطی معمولاً استفاده از سیستم جوش مقاومت سازه را تا حد زیادی کاهش می‌داد.
مزایای استفاده از سوله
انواع سوله ها به عنوان راهکاری مقرون به صرفه و اقتصادی در صنایع مختلف کاربردی هستند و امروزه نه تنها در ایران بلکه در سرتاسر جهان رواج یافته اند. همه چیز از سقف تا کفپوش و دیوارهای سوله با دقت نظر مهندس طراح و ناظر به مرحله اجرا می رسد تا این اطمینان حاصل شود که تجهیزات، محتویات سوله و هر انچه که در سوله قرار دارد در برابر شرایط جغرافیایی و جبر جوی دوام آورد. انواع سوله مزایای زیادی دارند از جمله:
- مقرون به صرفه و اقتصادی (هزینه اخت سوله نسبت به ساخت ساختمان پایین تر است.)
- سرعت اجرای سوله بالا است.
- مقاومت و پایداری سوله بسیار بالاست.
- مخصوص کاربری مورد نظر طراحی می شود.
- برخی از انواع سوله قابلیت جایجایی دارند.
- انعطفا پذیری سوله بسیار زیاد است و به راحتی می توان تغییر کاربری داد.
- برخی از سوله ها چند منظوره هستند.
- تعمیر و نگهداری سوله ها آسان تر است.
- دوام و سازگاری سوله نسبت به شرایط محیطی بالا است.
ساخت سوله در واقع پروسه احداث یک واحد تجاری نسبت به روش‌های دیگر را بسیار آسان می‌کند. از یک‌سوی دیگر متریال به کار گرفته در مدل‌های UBM نسبت به بتن و فلزات ارزان‌تر است. در ساخت سوله شما می‌توانید از پیچ‌ومهره استفاده کنید که این کار سرهم‌بندی سوله را بسیار آسان‌تر می‌کند. شما می‌توانید داخل سوله‌ها را بخش‌بندی کنید. مثلاً در نمایشگاه‌ها یکی از مشکلات راه‌اندازی یک ساختمان با پارت‌های مختلف در مدت‌زمان کوتاه است.
از یک‌سوی دیگر سوله‌ها در شرایط محیطی و جغرافیایی مختلف به‌راحتی استفاده می‌شوند. در واقع هیچ محدودیت دمایی و یا حتی آب‌وهوایی برای ساخت یک سوله وجود ندارد. مگر در شرایط خاص که کارفرما اطلاعات دقیق در این مورد را به شما شرح می‌دهد.
قطعات سوله
اسکلت سوله از اجزای متنوعی تشکیل می شود یک به یک قطعات تشکیل دهنده سوله فلزی حائز اهمیت هستند و باید با کیفیت باشند چرا که در صورت خرابی یک قطعه کوچک، کل سوله در خطر ریزش قرار دارد و ممکن است پایداری و مقاومت کل سوله به خطر بیفتد. قبلا در مورد ۰ تا ۱۰۰ قطعات سوله با هم صحبت کردیم اما به اختصار به مهم ترین بخش های تشکیل دهنده یک سوله اشاره می کنیم. اصلی ترین اجزای یک سوله به شرح زیر هستند:
- قاب اصلی
- ستون (column)
- پرلین (purlin)
- رفتر (Rafter)
- میل مهار یا سگراد (anchor rode )
- سینه بند
- بادبند
- پی
- استرات
- کفپوش
- تیر (Beam)
ما در مانا سوله به بررسی تمام این بخش ها پرداخته ایم در صورت تمایل می توانید راهنمای اجزای تشکیل دهنده سوله را بررسی کنید یا با مشاورین اعتمادسازه در تماس باشید.
مراحل طراحی و ساخت سوله
پس از طراحی اولیه، زمان ساخت قطعات و در نهایت مونتاژ سوله فرا می رسد. اصولا ساخت قطعات فلزی در کارخانه صورت میگیرد این مراحل شامل:
- مرحله برشکاری فلزات
- مونتاژ ابتدایی
- اتصال قطعات با جوش یا پیچ و مهره
- مونتاژ ثانویه و نهایی سازی اتصالات
- جوشکاری نهایی
- تعمیر و رنگ
البته بر سر روش جوش و یا استفاده از پیچ و مهره اختلاف نظرهایی وجود دارد که در ادامه به شرح مفصل آن می پردازیم. در نهایت قطعات ساخته شده در محل مورد نظر مونتاژ و مستقر می شوند در کنار هم قرار گرفتن تک تک این قطعات، سوله فلزی را تشکیل می دهد. قطعات تشکیل دهنده سوله نیز بسیار متنوع هستند که پیش تر به آن اشاره شد.
نکات مهم در طراحی انواع سوله
در طراحی سوله، ابتدا شرایط محیطی منطقه بررسی می شود عوامل جغرافیایی همچون آب و هوای منطقه مورد بازبینی قرار می گیرد و بار و فشار ناشی از عوامل محیطی در طراحی اولیه مد نظر گرفته می شود. به عنوان مثال اینکه این منطقه بادخیر است؟ میزان بارش برف و باران به طور سالیانه چقدر است؟ محیطی گرم و خشک دارد؟ یا…
پس از بررسی های اولیه طراحی آغاز می شود. در گام بعدی با توجه به مساحب زمین و ابعادی که برای اجرای سوله در نظر گرفته شده است و همچنین نوع کاربردی سوله و هدف اجرای آن، ابعاد سوله شامل عرض و ارتفاع و دهانه و شیب و… تخمین زده می شود. مهم ترین مساله در طراحی سوله، نیازسنجی است اینکه در آینده این سوله به چه بخش هایی نیاز خواهد داشت؟ چه فضاهایی باید اضافه یا کسر شود؟ مثلا در کنار برخی سوله های صنعتی، فضایی برای افزودن بچه سوله نیز در نظر گرفته می شود.
مراحل ساخت و اجرای سوله
در اجرای سوله های اعم از سوله صنعتی و… ابتدا زیرساخت و فوندانسیون بررسی می شود به منظور جلوگیری از پوسیدگی و خوردگی پایه های سوله یا اسکلت فلزی از بتن استفاده می شود در حقیقت دیوارک هایی ایجاد می شود که حائل بین پایه و خاک است بدین ترتیب از فرسایش پایه سوله جلوگیری به عمل خواهد آمد و مقاومت سوله تا حدی تضمین می شود. قرار گرفتن مستقیم سوله در برابر عوامل جوی و محیطی می تواند فرسایش زود هنگام را به دنبال داشته باشد و خطر پوسیدگی کل سازه را تهدید می کند.
برای همین مراحلی جهت جلوگیری از زنگ زدگی هم در نظر گرفته می شود. پوشش سقف نیز از دیگر بخش هایی است که در سوله سازی باید به آن دقت نظر داشت چرا که فضا و دهانه سوله را از محیط بیرون مجزا می کند. برهمین اساس انتخاب پوشش سقف و دیوارها که با نام پوشش سقف و پوشش بدنه از آن یاد می کنیم نیز از مراحل مهم در ساخت سوله است (اصولا برای این مورد ساندویچ پانل در نظر گرفته می شود).
نصب سوله های صنعتی نیازمند تمهیدات خاصی است ابتدا قعطات کل سوله به محل مورد نظر منتقل می شود سپس مهندسین پروژه با بررسی محیطو اصول و ضوابط اولیه دستور اتصال قطعات مونتاز قابل اصلی را صادر می کنند بدین ترتیب با اتصال ستون ها و تیرک ها و همچنین رفترهای سوله، قاب اصلی سوله ایجاد می شود. در گام بعدی با توجه به نظریه مهندس و اینکه روش اتصال (جوش یا پیچ و مهره) به چه شکل است تمامی قطعات روی اسکلت سوال می شوند و در نهایت همه چیز مثل پازل در جای خود قرار گرفته و اسکلت سوله شکل می گیرد.
چنانچه مونتاژ و نصب سوله توسط نیروهای عملیاتی به درستی صورت نگیرد سازه از استحکام کافی برخوردار نخواهد بود. سوله ها از جهت مونتاژ و نحوه اتصالات در دوسته قرار می گیرند:
- سوله هایی با اتصالات پیچ و مهره
- سوله هایی با اتصالات جوش
جوش سوله یا پیچ و مهره؟ کدام بهتر است؟
در مورد نحوه اتصال قطعات اختلاف عقیده وجود دارد برخی روش پیچ و مهره و برخی دیگر روش اتصال با جوش را پیشنهاد می کنند. اما نکته ای که وجود دارد در آتش‌سوزی جوش خاصیت خود را در برابر حرارت و دمای بالا از دست می‌داد و خیلی زود ساختمان فرومی‌ریخت. از یک‌سوی دیگر چون پیچ‌ومهره‌ها رنگ می‌شدند خاصیت مقاومت در برابر زنگ‌زدگی به خود می‌گرفتند. در نتیجه سازه شما نیز عمر طولانی‌تری داشته و در مقابل تغییرات آب‌وهوایی و رطوبت نیز عمر سوله بیشتر خواهد بود. البته هنوز هم از سازه‌هایی با اسکلت جوش استفاده می‌شود.
در واقع مبحث ما این است که به‌طورکلی و برای پروژه‌های بزرگ استفاده از پیچ‌ومهره مطمئن‌تر، اصولی‌تر و بادوام‌تر است. این به معنای غیرقابل‌استفاده بودن از سوله جوشی نیست. در مقابل سوله جوش هزینه کمتری دارد و می‌توانید از آن در پروژه‌های ساده مانند ساخت فضا برای برگزاری نمایشگاه و یا سازه‌های موقت استفاده کنید. حالا البته سوله‌های خرپایی و مدل‌های یو بی ام در ایران محبوب‌تر هستند. تقاضای آن‌ها به دلیل هزینه و مدت‌زمان ساخت و راه‌اندازی کم تر بسیار بالاست.
هزینه ساخت و اجرای سوله چقدر است؟
هزینه ساخت سوله به فاکتورهای گوناگونی بستگی دارد که مهم ترین ان ها ابعاد سوله، متریال مورد استفاده از اجرای سوله و هزینه های جانبی تیمی است که وظیفه عملیات اجرای سوله را برعهده دارند. به طور کلی می توان به موارد زیر رد هزینه یک سوله اشاره کرد:
- کیفیت متریال و موارد مورد استفاده در اجرای سوله.
- ابعاد سوله (هر چه ابعاد بیشتر باشد، مصالح بیشتری مورد نیاز است)
- کاربری سوله (هزینه ساخت انواع سوله ها متفاوت است)
- هزینه تیم عملیاتی (تیم طراحی و اجرا)
- و …
ویژگی های یک سوله استاندارد
یک سوله استاندارد می بایست با محاسبات مهندسی و طرح اولیه مطابقت داشته باشد و علاوه بر این تمام اصول و ضواط سوله سازی و مقررات ملی و محلی در ساخت و پیاده سازی آن رعایت شده باشد بدین ترتیب از نهایت مقاومت و پایداری برخوردار خواهد بود.
مثلا توجه به ابعاد و اندازه های استاندارد و اصولی، استفاده از متریال با کیفیت و مرغوب، انتخاب محل مناسب جهت استقرار سوله، برخورداری از امنیت کافی، پایداری و مقاومت کافی، دهانه استاندارد، قاب بندی اصولی و … همگی از ویژگی های یک سوله استاندارد تلقی می شود اختلال در هر کدام از موارد نامبرده می تواند روی کل سازه تاثیر مخرب و منفی داشته باشد برهمین اساس است که انتخاب یک تیم خبره و باتجربه رای اجرای سوله از اهمیت بالایی برخوردار است و باید کار به این مهمی را به تیم هایی با سواد و دانش کافی سپرد.
نتیجه گیری
سوله یک سازه فلزی یا اسکلت است که دارای سقفی شیبدار و اصولا بدون ستون است. این سازه کاربردهای متنوعی دارد و از صنعت گرفته تا انبارداری و… می تواند مورد استفاده قرار گیرد. از سوله سازی در ساخت انواع کارخانه‌های پیشرفته، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و همین‌طور ساختمان‌ها و تولیدی‌های خودرو استفاده می شود گاها به عنوان یک مرکز سرپوشیده مثل ورزشگاه و گاه به عنوان کارگاه یا حتی به عنوان مراکز پرورش دام و طیور نیز کاربرد دارد.
به‌طورکلی تمامی موارد در بحث انتخاب روش ساخت، وزن و همین‌طور استاندارد بستگی به سفارش دهنده خواهد داشت. در واقع اگر مشتری ساخت سوله هستید. این شما هستید که تعیین می‌کنید سوله باید با چه کیفیت و چه ابعادی ساخته شود. قطعاً سرمایه‌گذاری روی سوله‌های سنگین برای راه‌اندازی مراکز معمولی و موقت منطقی نیست. از طرفی برخی از روش‌ها مزایا و معایبی دارند که شما را قانع می‌کنند از آن‌ها استفاده کنید یا نکنید.
این مقاله توسط شرکت سوله سازی مانا سوله تهیه شده درصورتی که نظری دارید می توانید آن را از طریق بخش نظرات با کاربران دیگر به اشترا بگذارید. برای سفارش و ساخت سوله می توانید با شماره 32400525-051تماس بگیرید.
از کجا سوله سفارش دهیم؟
شرکت های معتبر زیادی در صنعت سوله سازی وجود دارد، اما یکی از بهترین شرکت ها مانا است که می توانید به صورت رایگان با مشاورین مانا سوله صحبت کنید. کافیست با شماره 32400525-051 در ارتباط باشید.
قیمت سوله حدودا چقدر است؟
هزینه تمام شده سوله به فاکتورهای متعددی از جمله کاربری سوله، دستمزد گروه سوله ساز و نیروهای عملیاتی، متریال مورد استفاده و … بستگی دارد. شما می توانید در این خصوص هزینه ساخت سوله را بررسی نمایید.
سوله چیست و چه کاربردی دارد؟
سوله سازه‌ای فلزی با سقف شیبدار است که بر اساس محاسبات فنی خاص طراحی و ساخته می‌شود.
اجزای سوله چیست؟
سوله از بخش های متنوعی تشکیل شده که کنار هم قرار گرفتن همه این قطعات یک اسکلت فلزی را تشکیل می دهد. از مهم ترین اجزا می توان به ستون ها، تیرک، رفتر، سگرات، پرلین اشاره کرد.
چند نوع سوله وجود دارد؟
سوله ها را می توان براساس نوع یا وزن دسته بندی کرد، بر اساس وزن به دو نوع سبک و سنگین و براساس نوع به سه نوع خرپایی، تیرورقی و یو بی ام ام دسته بندی می شوند.
