استاندارد ملی ایران چیست؟ انواع استاندارد ملی ایران کدام است؟
استاندارد ملی ایران
استاندارد (Standard) به معنی نظم و قاعده, قانون و مفاهیم می‌باشد.سازمان اداره استاندارد ملی ایران به عنوان متولی بازرسی فنی و کیفی کالاهای ایرانی وظیفه تدوین استانداردهای ملی ایران ISIRI را دارا می باشد. بیش از ۲۶۰۰۰ استاندارد ملی در کشور از ابتدای شروع به کار اداره استاندارد ایران تا تاریخ مارس ۲۰۱۵ تدوین شده است لیکن در نظر داشته باشید استاندارد ملی ایران برای تمامی محصولات در اداره استاندارد ایران تدوین نشده است . استانداردهای ملی ویژگی‌های لازم در تولید یک فرآورده یا انجام یک خدمت را مشخص می‌نمایند و در صورت وجود استاندارد برای محصول این استاندارد می تواند تشویقی و یا اجباری باشد.
استاندارد ملی اجباری :
تولید کنندگانی که محصولات و تولیدات آنها دارای استاندارد ملی اجباری در ایران می باشد مانند بتن،شیرآلات بهداشتی،شیرآلات ساختمانی، مواد غذایی و ….. می بایست نسبت به اجرا و اخذ استاندارد ملی ایران اقدام کرده و نشان استاندارد ملی ایران را بر روی محصول و بسته بندی خود به نحوی قرار دهند تا این اطمینان حاصل گردد که از طرف مصرف کننده دیده خواهد شد.بدیهی است تولید محصولاتی که استاندارد ملی آن محصول در ایران اجباری بوده و آن تولید کننده اقدام به دریافت نشان استاندارد ننموده اند ،غیر قانونی و غیر مجاز بوده و می باست برای ادامه کار و بقا در بازار ، اقدام به اخذ استاندارد ملی ایران برای تولیدات خود بنماید.همچنین در زمینه صادرات کالا به خارج از کشور،محصولاتی که استاندارد ملی ایران برای آنان اجباری محسوب می گردد بر اساس قوانین گمرک جمهوری اسلامی ایران می بایست جهت صادرات اقدام به اخذ استاندارد ملی ایران نمایند و این امر برای آنها اجباری می باشد.
استاندارد تشویقی :
اما موارد دیگری از محصولات که استاندارد ملی آنان به تازگی تهیه گردیده و یا هنوز این استاندارد رای کافی برای تصویب اجباری بودن را اخذ ننموده است به عنوان استاندارد ملی تشویقی شناخته و محسوب می گردند که تولید کنندگان این کالاها می توانند در صورت تمایل از اقدام برای دریافت نشان استاندارد ملی ایران صرف نظر بنمایند.بدیهی است تولید محصولاتی که استاندارد ملی آنان تشویقی می باشد بدون اخذ نشان استاندارد ملی ایران غیر قانونی نبوده و مانعی نخواهد داشت.
مدارک لازم برای دریافت علامت استاندارد ملی ایران :
تکمیل فرم درخواست صدور پروانه کاربرد علامت استاندارد
تصویر برابر اصل شده آگهی ثبت واحد تولیدی خدماتی در روزنامه رسمی کشور
تصویر برابر اصل شده آگهی آخرین تغییرات در روزنامه رسمی کشور
تصویر برابر اصل شده پروانه تاسیس/ بهره برداری/ پروانه فعالیت از مراجع قانونی (وزارتخانه، سازمان امور صنفی) همراه با رونوشت آخرین تغییرات (پروانه تأسیس در بدو امر و برای تشکیل پرونده دریافت می شود و تا زمان تشکیل کمیته علائم پروانه بهره برداری بایستی ارائه شود)
تصویر برابر اصل شده آگهی رسمی ثبت نام یا علامت تجاری محصول در روزنامه رسمی کشور در طبقه فرآورده مورد نظر
ارائه مدارک مرتبط با نام تجاری واحد تولیدی یا خدماتی (در صورت استفاده از آنها)
ارائه مدارک و مستندات زیر در صورت وجود:
تصویر پروانه کاربرد علامت استاندارد معتبر حداقل برای یکی دیگر از محصولات.
تصویر گواهینامه استقرار سیستم مدیریت کیفیت ۹۰۰۱ ISO، صادر شده توسط موسسات گواهی کننده تأیید صلاحیت شده از طرف نظام تأیید صلاحیت ایران و یا HACCP ISO2200 .
ارائه مدرک مبنی بر دارا بودن “ایران کد” از وزارت بازرگانی برای محصول مورد درخواست (در موارد خاص که وزارت صنعت، معدن و تجارت، ایران کد را برای محصولی تخصیص نداده باشد، با ارائه تأییدیه آن وزارتخانه، این بند کاربرد ندارد).
فرم تکمیل شده پرسش نامه اطلاعات فنی با تایید مدیر عامل شرکت یا مالک واحد تولیدی
ارائه مدرک مبنی بر دارا بودن آزمایشگاه کنترل کیفیت اختصاصی ( با حداقل تجهیزات و امکانات آزمایشگاهی لازم برای آزمون‌های مورد نیاز مطابق الزامات مندرج استاندارد ملی مربوطه، جهت کنترل مواد اولیه و محصول نهایی)
معرفی مسئول کنترل کیفیت واجد شرایط که مراحل تایید صلاحیت وی از طریق انجمن مسئولین کنترل کیفیت پیگیری شود (مسئول کنترل کیفیت توسط اداره کل استاندارد معرفی می‌شود) و یا گواهینامه معتبر مدیر یا مسئول کنترل کیفیت تایید شده توسط مؤسسه
نمودار فرآیند تولید(OPC)
شمای نحوه استقرار دستگاه ها در خط تولید (Lay out)
پرداخت کارمزد خدماتی مرتبط با صدور پروانه توسط واحد متقاضی و اخذ تاییدیه مکتوب از مسئول امور مالی اداره کل استان
نتایج آزمون ماهیانه واحد تولیدی در فرمت مورد تایید اداره کل استاندارد که نمونه برداری‌ها در آنها مشخص شده باشد.
گواهی کالیبراسیون وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی
مراحل اخذ استاندارد ملی ایران
تکمیل فرم‌های مربوط به اخذ استاندارد ملی
فرم‌های اعلام‌شده از طرف اداره استاندارد، باید توسط سازمان متقاضی اخذ علامت استاندارد ملی، تکمیل شود این فرم‌های شامل اطلاعات عمومی و اطلاعات فنی در خصوص محصولات و خدمات و مجوزهای سازمان متقاضی می‌باشد.
تعیین مسئول کنترل کیفیت
مسئول کنترل کیفیت باید مطابق با شرایط احراز تعیین‌شده از طرف اداره استاندارد، تعیین شود و مشخصات مسئول کنترل کیفیت به همراه مدارک مربوطه به اداره استاندارد اعلام شود.
مجوزهای قانونی تمامی اطلاعات مربوط به مجوزهای قانونی باید به اداره استاندارد ارائه شود این مجوزها می‌تواند شامل :
– آگهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی و آخرین تغییرات آن
– تصویر پروانه معتبر تأسیس یا مجوز فعالیت
– ارائه مدارک مبنی بر دارا بودن کد ملی ” ایران کد ” از وزارت بازرگانی
مستندات و فرم‌های موردنیاز جهت استانداردسازی محصولات و خدمات با توجه الزامات استاندارد ملی مربوطه باید در سازمان تدوین شود.
مستندات مربوط به آزمون محصول یا خدمات
مستندات استانداردسازی محصولات و خدمات براجرای فرآیند تحقق محصولات و خدمات و نحوه کنترل و نظارت برآنها تأکید دارد در مستندسازی استاندارد ملی ایران می‌توان از استاندارد ایزو ۹۰۰۱ نیز کمک گرفت.
در صورتی که سازمان سیستم مدیریت کیفیت ایزو ۹۰۰۱ را استقرار داده و گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ را اخذ نموده است باید تصویر گواهینامه ایزو معتبر بااعتبار از مراجع ملی و بین المللی به اداره استاندارد ارسال شود.
مدارکی مبنی بر وجود آزمایشگاه تخصصی در سازمان متقاضی یا قرارداد یکساله با آزمایشگاه باید به اداره استاندارد ارائه شود.
اجرای مستندات مربوطه
مستندات استاندارد ملی ایران، که در مرحله ۴ تهیه‌شده، در این مرحله اجرا می‌شود. مهم‌ترین مستنداتی که باید اجراء شوند:
ارزیابی محصول و خدمات
– فرم‌های بازرسی و کنترل کیفیت
– ثبت نتایج آزمایش محصول یا خدمات
– کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری
– نظرسنجی از مشتریان
– رسیدگی به شکایت مشتری
سیستم کنترل کیفیت طرح ریزی شده، توسط کارشناس استاندارد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. و نمونه محصولات نیز جهت بررسی به آزمایشگاه موردتأیید اداره استاندارد ارائه می‌شود.
اخذ نهایی پروانه کاربرد استاندارد ملی تشویقی یا اجباری
درصورتی‌که تمامی مراحل فوق اجراء شده و نمونه‌های محصول و خدمات در آزمایشگاه مورد تأیید اداره استاندارد، با الزامات مشخص‌شده منطبق باشد، پروانه استاندارد ملی سازمان متقاضی صادر می‌شود.
